Απόσπασμα από ομιλία του Αρχιεπισκόπου στον Άγιο Ανδρέα Πατρών[…] Στο πρόσωπο του Χριστού ο Απόστολος Ανδρέας αναγνωρίζει τον αναμενόμενο Μεσσία. Τον Μεσσία που έρχεται να λυτρώσει το ανθρώπινο γένος από την φθορά, τον θάνατο, την αρρώστια, τον πόνο, την επιθετικότητα. Δεινά, που η αποστασία του ανθρώπου, τα έκανε πραγματικότητα, και με χαρά τρέχει να ανακοινώσει αυτήν την «εύρεση» στον αδελφό του Σίμωνα. Αυτός, με λίγα λόγια, είναι για την Εκκλησία, ο Μεσσίας.Ο ερχομός του Μεσσία συνδέθηκε, λοιπόν, με την πτώση, την σημαντικότερη κρίση στην ιστορία της ανθρωπότητας, αλλά και με την υπέρβασή της. Η ζωή στον παράδεισο είναι η πρώτη προτύπωση της Εκκλησίας και επομένως συνδέθηκε αυτή με αυτή την κρίση. Γι’ αυτό η Εκκλησία γνωρίζει από κρίσεις και δεν τις φοβάται.Η κρίση είναι μία έννοια πολυσήμαντη και πολυδιάστατη. Είναι ένα γεγονός που συμπυκνώνει από τη μια την αποτυχία του ανθρώπου να θεοποιηθεί, να γίνει πανίσχυρος, πολίτης της Βαβέλ, και από την άλλη κρύβει και την ελπίδα της μετανοίας.Η κρίση αποκαλύπτει την αποτυχία της αυτονόμησής μας, αλλά ταυτόχρονα είναι και μια ώθηση να ξεκαθαρίζουν τα πράγματα. Όχι απλώς μία ώθηση, αλλά μια ώθηση να επανέλθει η ορθότερα να αποκατασταθεί ο άνθρωπος και οι λειτουργίες του στην εσχατολογική τους προοπτική.Για την Εκκλησία, η κάθε κρίση δεν φέρει στην επιφάνεια μόνο την παρακμή μας, δεν είναι μόνο ένα αποτυχημένο τέλος, αλλά συγχρόνως κρύβει και γεννά την ελπίδα.Η κρίση έρχεται, συμβαίνει, όταν υπερβαίνουμε το μέτρο, τα όρια. Όσο επώδυνη και αν είναι, άλλο τόσο είναι και μία δυνατότητα που μπορεί να γίνει μεταμορφωτική και απελευθερωτική. Η κρίση είναι ένας τρόπος να εξέλθουμε από το ναρκισσιστικό μας περίβλημα και την αυτιστική μας αυτάρκεια, είναι ένας τρόπος να ραγίσει ο συχνά γρανιτένιος καθωσπρεπισμός μας. Μέσα από μια κρίση ενδέχεται να ταπεινωθούμε. Διότι η κάθε κρίση είναι στο βάθος η σταύρωση και η ταφή, έστω και ακούσια, των εγωιστικών μας τάσεων και φαντασιώσεων. Μόνο δια του σταυρού θα φθάσουμε στην ανάσταση.Συνεπώς, η εγκύστωση στο ναρκισσιστικό κέλυφος φέρει την κρίση, αλλά από την άλλη, το ότι τα πράγματα έρχονται σε κρίση είναι ο μόνος τρόπος για τον άνθρωπο να ταρακουνηθεί και «να έλθει εις εαυτόν».Η Εκκλησία αναζητά το νόημα της εκάστοτε κρίσεως. Η εμπειρία της, την κάνει να πιστεύει ότι πίσω από κάθε κρίση, την προπατορική και όλες όσες ακολούθησαν και ακολουθούν, κατά βάθος κρύβεται η πάλη του σκότους κατά του φωτός, του ψεύδους κατά της αλήθειας, του επουσιώδους κατά του ουσιώδους, του συμπτώματος εναντίον της αιτίας, του παροδικού κατά του αιώνιου, του παρελθόντος εναντίον του μέλλοντος, της συντήρησης εναντίον της προόδου, της απομόνωσης εναντίον της κοινωνίας, του παρόντος κατά του εσχάτου.Η ενανθρώπιση του Υιού θα πυροδοτήσει ακόμα περισσότερο αυτή την πάλη που θα κορυφωθεί τις έσχατες ημέρες. Ο ερχομός προκαλεί κρίση στις δαιμονικές δυνάμεις, τα έργα των οποίων ήλθε να λύσει ο Χριστός. «Έφτασε η ώρα που ο κόσμος αυτός θα κριθεί ˙ έφτασε η ώρα που ο άρχοντας αυτού του κόσμου θα διωχτεί έξω από τον κόσμο» (Ιωάν. 12, 31). Η ίδια η παρουσία του Χριστού είναι η κρίση.Ο Ίδιος το επιβεβαιώνει: «Ήρθα για να φέρω σε κρίση τον κόσμο, έτσι ώστε αυτοί που δε βλέπουν να βρουν το φως τους, κι εκείνοι που βλέπουν ν’ αποδειχτούν τυφλοί» (Ματ. 9, 39).Ο Μεσσίας, λοιπόν, με την παρουσία του προκαλεί κρίση και ταυτόχρονα είναι ο Δρόμος εξόδου από την κάθε Κρίση. Ο Μεσσίας γκρεμίζει τα είδωλά μας και μας δείχνει ένα άλλο τρόπο υπάρξεως που δεν βασίζεται στον εαυτό μας, αλλά στην σχέση.Ο Μεσσίας είναι η αποκάλυψη της σχέσης. Διαρκώς μας μιλάει για τον Πατέρα Του. Αναφέρεται αδιάλειπτα στον πατέρα του και το ίδιο ζητά από εμάς, να αναφερόμαστε σε αυτόν.[…] Και σήμερα, βρισκόμαστε 
ενώπιον μιας παγκοσμίου οικονομικής κρίσεως, αλλά συγκεκριμένα και η χώρα μας βρίσκεται ενώπιον μιας κρίσεως που αγγίζει μέλη της Εκκλησίας και της κοινωνίας γενικώτερα. Μιας κρίσης που μήνες τώρα μας απασχολεί. Και το μεγάλο ερώτημα έχει να κάνει με το πως θα ερμηνεύσουμε αυτή την κρίση. Υπάρχουν δύο βασικοί δρόμοι: ο κοσμικός τρόπος και ο εκκλησιαστικός. Ο κοσμικός τρόπος εστιάζεται στο γεγονός, στο σύμπτωμα και ερευνά όσα συνέβησαν και ετοιμάζεται να αποδώσει τις ευθύνες όπου υπάρχουν. Αυτό χρειάζεται, αλλά δεν επαρκεί.Ο Εκκλησιαστικός τρόπος πηγαίνει πάρα πέρα για να ερμηνεύσει αυτά τα φαινόμενα. Αναζητά τις αιτίες των φαινομένων. Η εστίαση στα συμπτώματα δεν λύνει μακροπρόθεσμα κανένα πρόβλημα, ούτε θα διαλευκάνει εξ ολοκλήρου κανένα σκάνδαλο. Όσες επιτροπές και αν συστήσουμε, όσες καταδικαστικές αποφάσεις και αν λάβουμε ο ηθικός αυτουργός δεν πρόκειται να συνετισθεί. Καμία απόφαση της Εκκλησίας η της Πολιτείας δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μια για πάντα παρόμοια φαινόμενα.Ποιός γονιός δεν έχει βρεθεί στην τραγική θέση να προειδοποιεί το παιδί του για μια ενδεχόμενη καταστροφική απόφασή του και εν τούτοις το παιδί να λέει όχι εγώ θα κάνω αυτό που θέλω και θα το επαναλάβω;Όσες δηλώσεις και αν κάνουμε, όσα καυστικά δελτία τύπου και αν εκδώσουμε το πρόβλημα θα παραμένει.Η παρούσα κρίση, όπως και κάθε κρίση, αγγίζει όλους μας. Έχουμε όλοι ευθύνη. Υπάρχει πέρα από την προσωπική ευθύνη και η συλλογική. Είμαστε όλοι μας περισσότερο η λιγότερο ηθικοί αυτουργοί. Και η κρίση αυτή έχει και όνομα και ιστορία. Και για μεν την Εκκλησία, όπως σας εξηγήσαμε, οι ρίζες της χάνονται στην προπατορική πτώση. Για δε την πολιτεία, αν το περιορίσω στα Ελλαδικά, η κρίση αυτή χαρακτηρίζει τον Νεοέλληνα, τουλάχιστον, από την Ανεξαρτησία μας. Η Νεοελληνική μας ταυτότητα έχει στηριχθεί πάνω στο «φαίνεσθαι» και όχι στο «είναι». Κυρίαρχο στοιχείο του σύγχρονου δυτικού τρόπου ζωής που άκριτα μιμηθήκαμε.Ξεχνάμε, όμως, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι περνάμε πολλές ώρες την ζωή μας μπροστά σ’ ένα καθρέπτη η απασχολούμαστε μέχρι υστερίας με το πως φαινόμαστε στα μάτια των άλλων η με το ποιά γνώμη έχουν οι άλλοι για εμάς. Δεν μας ενδιαφέρει η ουσία, αλλά η επιφάνεια. Όταν ο πολιτισμός τοποθετεί την ευδαιμονία ως προτεραιότητα ζωής, όταν τα παιδιά μας τα μεγαλώνουμε κάτω από την πίεση της τελειότητας, όταν ο πολιτισμός είναι πολιτισμός επιδόσεων και όσο το δυνατόν των περισσοτέρων εμπειριών, τότε το μέτρο έχει χαθεί και όλοι μας ρέπουμε σε αυτό που όλοι μας λυσσαλέα κατηγορούμε, λες και είναι το μοναδικό φαινόμενο διαφθοράς.Η δυσκολία μας, βρίσκεται στο γεγονός να κατανοήσουμε και να ερμηνεύσουμε τα σκάνδαλα, ως συμπτώματα μιας ευρύτερης νόσου που για την Εκκλησία έχει να κάνει με την αποσύνδεσή μας από τον Θεό. Όταν ο άνθρωπος αποσυνδεθεί από το Θεό θα γίνει και άπληστος ˙ με αυτή την έννοια η κρίση αυτή ακουμπά ολόκληρη την ανθρώπινη φύση. Είναι αφελές να πιστεύουμε ότι το κακό και η διαφθορά θα ξορκιστούν με το να τιμωρήσουμε μόνο συγκεκριμένους παραβάτες. Αυτό δεν απαλλάσσει κανένα μας από την προσωπική του ευθύνη, και ακόμη το κακό δεν περιορίζεται έτσι. Τα όρια ανάμεσα στην συλλογική και προσωπική ευθύνη είναι συχνά δυσδιάκριτα. Η διαφθορά και ο πλουτισμός δεν αφορά την διαπλοκή στα ανώτερα κλιμάκια, αλλά ακόμη όταν ζητάμε μια «εξυπηρέτηση», εις βάρος του άλλου η όταν επιθυμούμε να μην περάσουμε από τα γρανάζια που περνούν όλοι, δεν γινόμαστε μέρος της διαφθοράς; Όταν καθημερινά όλοι μας αδικούμε τον διπλανόν μας η παραβλέπουμε την ανάγκη του αυτό είναι επιτρεπτό;Η διαπλοκή, δηλαδή η αμαρτία, παίζεται στο επίπεδο της ανθρώπινης ελευθερίας, στο γήπεδο της κτιστότητας, και η ανθρώπινη ελευθερία δεν υποτάσσεται. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τροποποιήσουμε την λειτουργία της. Να της προσφέρουμε άλλο προσανατολισμό. Αντί να στρέφεται εναντίον του άλλου να δει τον άλλον συμμαχικά.Έτσι λοιπόν, χωρίς να παρα-θεωρείται η προσωπική ευθύνη, πρέπει να αναρωτιόμαστε και για την συλλογική ευθύνη. Όταν ένας μοναχός αστοχεί, αστοχεί η ανθρώπινη φύση, αστοχούμε όλοι. Όταν ένας πολιτικός αποτυγχάνει αποτυγχάνουν και οι πολίτες, αποτυγχάνει στην συγκεκριμένη περίπτωση και στιγμή σύνολο το πολιτικό μας σύστημα.Όσες αποδοκιμασίες αν επινοήσουν οι κοσμικές διαδικασίες, όσα επιτίμια και αν επιβάλλει η Εκκλησία, αυτά τα φαινόμενα θα επαναλαμβάνονται. Τίποτα δεν μπορεί να ανακόψει την τάση μας για διαπλοκή, έτσι θα πηγαίνει μέχρι τα έσχατα, με πιθανούς εμπλεκόμενους όλους εμάς, που με προχειρότητα κατηγορούμε.Ο Άγιος Ανδρέας με τους δικούς του πλησιάζουν τον Ιησούν και τον ερωτούν. Κύριε που μένεις; Και έμειναν μαζί του την πρώτη φορά όλη την ημέρα και αργότερα «αφέντες τα δίχτυα και τα πλοία και τον πατέρα ηκολούθησαν αυτόν».Άλλαξαν προσανατολισμό.Ο Άγιος Ανδρέας ζημώνεται με την διδασκαλία του Ιησού Χριστού, μεταμορφώνεται, υφίσταται την καλήν αλλοίωση, γίνεται εκκλησιαστικός εργάτης. Ποτίζει με το μαρτυρικό του αίμα το χώμα της ευλογημένης πόλης των Πατρών.Γι' αυτό αυτός ο αγιος της Εκκλησίας στη σημερινή σύγχυση της κοινωνίας μας φωνάζει στον καθένα μας και σ' όλους μας και μας προτρέπει: «εμείς βρήκαμε τον Μεσσία, τον διδάσκαλο Ιησού Χριστό».Βρείτε τον και σεις. Θα σας αλλάξει τον προσανατολισμό και θα σας διδάξει τον τρόπο πως αποφεύγονται οι κρίσεις και πως υπερβαίνονται.
ενώπιον μιας παγκοσμίου οικονομικής κρίσεως, αλλά συγκεκριμένα και η χώρα μας βρίσκεται ενώπιον μιας κρίσεως που αγγίζει μέλη της Εκκλησίας και της κοινωνίας γενικώτερα. Μιας κρίσης που μήνες τώρα μας απασχολεί. Και το μεγάλο ερώτημα έχει να κάνει με το πως θα ερμηνεύσουμε αυτή την κρίση. Υπάρχουν δύο βασικοί δρόμοι: ο κοσμικός τρόπος και ο εκκλησιαστικός. Ο κοσμικός τρόπος εστιάζεται στο γεγονός, στο σύμπτωμα και ερευνά όσα συνέβησαν και ετοιμάζεται να αποδώσει τις ευθύνες όπου υπάρχουν. Αυτό χρειάζεται, αλλά δεν επαρκεί.Ο Εκκλησιαστικός τρόπος πηγαίνει πάρα πέρα για να ερμηνεύσει αυτά τα φαινόμενα. Αναζητά τις αιτίες των φαινομένων. Η εστίαση στα συμπτώματα δεν λύνει μακροπρόθεσμα κανένα πρόβλημα, ούτε θα διαλευκάνει εξ ολοκλήρου κανένα σκάνδαλο. Όσες επιτροπές και αν συστήσουμε, όσες καταδικαστικές αποφάσεις και αν λάβουμε ο ηθικός αυτουργός δεν πρόκειται να συνετισθεί. Καμία απόφαση της Εκκλησίας η της Πολιτείας δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μια για πάντα παρόμοια φαινόμενα.Ποιός γονιός δεν έχει βρεθεί στην τραγική θέση να προειδοποιεί το παιδί του για μια ενδεχόμενη καταστροφική απόφασή του και εν τούτοις το παιδί να λέει όχι εγώ θα κάνω αυτό που θέλω και θα το επαναλάβω;Όσες δηλώσεις και αν κάνουμε, όσα καυστικά δελτία τύπου και αν εκδώσουμε το πρόβλημα θα παραμένει.Η παρούσα κρίση, όπως και κάθε κρίση, αγγίζει όλους μας. Έχουμε όλοι ευθύνη. Υπάρχει πέρα από την προσωπική ευθύνη και η συλλογική. Είμαστε όλοι μας περισσότερο η λιγότερο ηθικοί αυτουργοί. Και η κρίση αυτή έχει και όνομα και ιστορία. Και για μεν την Εκκλησία, όπως σας εξηγήσαμε, οι ρίζες της χάνονται στην προπατορική πτώση. Για δε την πολιτεία, αν το περιορίσω στα Ελλαδικά, η κρίση αυτή χαρακτηρίζει τον Νεοέλληνα, τουλάχιστον, από την Ανεξαρτησία μας. Η Νεοελληνική μας ταυτότητα έχει στηριχθεί πάνω στο «φαίνεσθαι» και όχι στο «είναι». Κυρίαρχο στοιχείο του σύγχρονου δυτικού τρόπου ζωής που άκριτα μιμηθήκαμε.Ξεχνάμε, όμως, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι περνάμε πολλές ώρες την ζωή μας μπροστά σ’ ένα καθρέπτη η απασχολούμαστε μέχρι υστερίας με το πως φαινόμαστε στα μάτια των άλλων η με το ποιά γνώμη έχουν οι άλλοι για εμάς. Δεν μας ενδιαφέρει η ουσία, αλλά η επιφάνεια. Όταν ο πολιτισμός τοποθετεί την ευδαιμονία ως προτεραιότητα ζωής, όταν τα παιδιά μας τα μεγαλώνουμε κάτω από την πίεση της τελειότητας, όταν ο πολιτισμός είναι πολιτισμός επιδόσεων και όσο το δυνατόν των περισσοτέρων εμπειριών, τότε το μέτρο έχει χαθεί και όλοι μας ρέπουμε σε αυτό που όλοι μας λυσσαλέα κατηγορούμε, λες και είναι το μοναδικό φαινόμενο διαφθοράς.Η δυσκολία μας, βρίσκεται στο γεγονός να κατανοήσουμε και να ερμηνεύσουμε τα σκάνδαλα, ως συμπτώματα μιας ευρύτερης νόσου που για την Εκκλησία έχει να κάνει με την αποσύνδεσή μας από τον Θεό. Όταν ο άνθρωπος αποσυνδεθεί από το Θεό θα γίνει και άπληστος ˙ με αυτή την έννοια η κρίση αυτή ακουμπά ολόκληρη την ανθρώπινη φύση. Είναι αφελές να πιστεύουμε ότι το κακό και η διαφθορά θα ξορκιστούν με το να τιμωρήσουμε μόνο συγκεκριμένους παραβάτες. Αυτό δεν απαλλάσσει κανένα μας από την προσωπική του ευθύνη, και ακόμη το κακό δεν περιορίζεται έτσι. Τα όρια ανάμεσα στην συλλογική και προσωπική ευθύνη είναι συχνά δυσδιάκριτα. Η διαφθορά και ο πλουτισμός δεν αφορά την διαπλοκή στα ανώτερα κλιμάκια, αλλά ακόμη όταν ζητάμε μια «εξυπηρέτηση», εις βάρος του άλλου η όταν επιθυμούμε να μην περάσουμε από τα γρανάζια που περνούν όλοι, δεν γινόμαστε μέρος της διαφθοράς; Όταν καθημερινά όλοι μας αδικούμε τον διπλανόν μας η παραβλέπουμε την ανάγκη του αυτό είναι επιτρεπτό;Η διαπλοκή, δηλαδή η αμαρτία, παίζεται στο επίπεδο της ανθρώπινης ελευθερίας, στο γήπεδο της κτιστότητας, και η ανθρώπινη ελευθερία δεν υποτάσσεται. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τροποποιήσουμε την λειτουργία της. Να της προσφέρουμε άλλο προσανατολισμό. Αντί να στρέφεται εναντίον του άλλου να δει τον άλλον συμμαχικά.Έτσι λοιπόν, χωρίς να παρα-θεωρείται η προσωπική ευθύνη, πρέπει να αναρωτιόμαστε και για την συλλογική ευθύνη. Όταν ένας μοναχός αστοχεί, αστοχεί η ανθρώπινη φύση, αστοχούμε όλοι. Όταν ένας πολιτικός αποτυγχάνει αποτυγχάνουν και οι πολίτες, αποτυγχάνει στην συγκεκριμένη περίπτωση και στιγμή σύνολο το πολιτικό μας σύστημα.Όσες αποδοκιμασίες αν επινοήσουν οι κοσμικές διαδικασίες, όσα επιτίμια και αν επιβάλλει η Εκκλησία, αυτά τα φαινόμενα θα επαναλαμβάνονται. Τίποτα δεν μπορεί να ανακόψει την τάση μας για διαπλοκή, έτσι θα πηγαίνει μέχρι τα έσχατα, με πιθανούς εμπλεκόμενους όλους εμάς, που με προχειρότητα κατηγορούμε.Ο Άγιος Ανδρέας με τους δικούς του πλησιάζουν τον Ιησούν και τον ερωτούν. Κύριε που μένεις; Και έμειναν μαζί του την πρώτη φορά όλη την ημέρα και αργότερα «αφέντες τα δίχτυα και τα πλοία και τον πατέρα ηκολούθησαν αυτόν».Άλλαξαν προσανατολισμό.Ο Άγιος Ανδρέας ζημώνεται με την διδασκαλία του Ιησού Χριστού, μεταμορφώνεται, υφίσταται την καλήν αλλοίωση, γίνεται εκκλησιαστικός εργάτης. Ποτίζει με το μαρτυρικό του αίμα το χώμα της ευλογημένης πόλης των Πατρών.Γι' αυτό αυτός ο αγιος της Εκκλησίας στη σημερινή σύγχυση της κοινωνίας μας φωνάζει στον καθένα μας και σ' όλους μας και μας προτρέπει: «εμείς βρήκαμε τον Μεσσία, τον διδάσκαλο Ιησού Χριστό».Βρείτε τον και σεις. Θα σας αλλάξει τον προσανατολισμό και θα σας διδάξει τον τρόπο πως αποφεύγονται οι κρίσεις και πως υπερβαίνονται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου