Ημερίδα για την ποιμαντική αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών

Χ Α Ι Ρ Ε Τ Ι Σ Μ Ο Σ -Π Ρ Ο Σ Φ Ω Ν Η Σ Η

του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ι ε ρ ω ν ύ μ ο υ στην Ημερίδα της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής επί Ειδικών Ποιμαντικών θεμάτων και Καταστάσεων στην Θεσσαλονίκη 12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2009

Με ιδιαίτερη χαρά παρίσταμαι στην Ημερίδα αυτή διότι συναντώ τους αγαπητούς αδελφούς μου Αρχιερείς, αλλά και τους αγαπητούς Κληρικούς που διακονούν στις Μητροπόλεις της Μακεδονίας και της Θράκης. Δοξάζω τον Θεό γι' αυτήν την δωρεά.Ιδιαιτέρως θα ήθελα να εκφράσω την χαρά μου για την επικοινωνία μου με τον αγαπητό αδελφό Παναγιώτατο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμο, με τον οποίο συνδεόμαστε πολλά χρόνια και αγωνισθήκαμε, με διαφόρους τρόπους, για το καλώς εννοούμενα δίκαια της. Εκκλησίας μας. Βεβαίως, κάθε πρόσωπο έχει τα δικά του χαρακτηριστικά γνωρίσματα την δική του ειδοποιό διαφορά, τα δικά του χαρίσματα, τον δικό του τρόπο εκφράσεως. Άλλωστε, όταν κάνουμε λόγο για πρόσωπα πάντοτε εννοούμε τα κοινά γνωρίσματα, αλλά και τις ιδιαιτερότητες του κάθε προσώπου. Έτσι, ούτε απολυτοποιούμε τα πράγματα, αλλά ούτε και τα υποβιβάζουμε, αρκεί να συντελούν όλοι στην δόξα του Θεού και την ενότητα της πίστεως εν τη Εκκλησία. Τον ευχαριστώ ιδιαιτέρως γιατί ανέλαβε ευχαρίστως την πραγματοποίηση αυτής της Ήμερίδος στην Μητροπολιτική του περιφέρεια.Η παρουσία και άλλων αγαπητών Αρχιερέων στην παρούσα Ημερίδα αυξάνει την χαρά μου, γιατί με όλους τους Μητροπολίτας συσκεπτόμαστε και συνεργαζόμαστε εν πνεύματι αγάπης και ελευθερίας μέσα στο συνοδικό σύστημα και το ιεραρχικό πολίτευμα της. Εκκλησίας, για την δόξα του Θεού και τον έπαινο της Εκκλησίας μας.Η παρούσα "Ημερίδα την όποια διοργανώνει η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, με την ευθύνη της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής. Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσεων, της όποιας προεδρεύει ο Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, θα ασχοληθή με ένα σοβαρό θέμα για την αρτιότερη, κατά τον δυνατόν, ποιμαντική καθοδήγηση των Χριστιανών.Βεβαίως η Εκκλησία της Ελλάδος ασκεί την διοίκηση της Εκκλησίας, αλλά δεν υποκαθιστά η αντικαθιστά την ποιμαντική μέριμνα και καθοδήγηση των Χριστιανών που γίνεται με τις άοκνες προσπάθειες των εκασταχού Μητροπολιτών. Με άλλα λόγια η ποιμαντική καθοδήγηση γίνεται από τους Μητροπολίτας και τους Κληρικούς, οι οποίοι διακονούν με την άδεια των Αρχιερέων, αλλά η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της. Ελλάδος στο πλαίσιο των Ιερών Κανόνων των Οικουμενικών και Τοπικών Συνόδων μελετά τα μείζονα θέματα και δίδει τις δέουσες οδηγίες.Τα πορίσματα της παρούσης Ήμερίδος, όπως και των άλλων Ημερίδων και Συνεδρίων, καταλήγουν στην Διαρκή Ιερά Σύνοδο και την Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, όπου όλα το Συνοδικά μέλη συζητούν με υπευθυνότητα και διάκριση τα μείζονα θέματα που απασχολούν το πλήρωμα της Εκκλησίας της Ελλάδος. Θα ληφθούν σοβαρώς υπ' όψη τα όσα θα αποφασίσετε στην παρούσα Ημερίδα.Το θέμα της Ήμερίδος αυτης «Η αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών στα πλαίσια του Μυστηρίου της Ιεράς Εξομολογήσεως είναι αρκετά ενδιαφέρον, κυρίως από ποιμαντικής πλευράς. Η. Εκκλησία με το Μυστήριο της Εξομολογήσεως θεραπεύει τις πνευματικές ασθένειες των ανθρώπων. Ο Χριστός επανειλημμένως στα αγιογραφικά, πατερικά και λειτουργικά κείμενα χαρακτηρίζεται ιατρός των ψυχών και των σωμάτων, η Εκκλησία ονομάζεται θεραπευτήριο- ιατρείο και οι Κληρικοί τιτλοφορούνται πνευματικοί ιατροί-θεραπευτές. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει θέση ο δυτικός σχολαστικισμός και ηθικισμός. Μια δε διαφορά της Ορθοδόξου Εκκλησίας από τις άλλες Χριστιανικές Ομολογίες είναι η διαφορά μεταξύ δικανικής και θεραπευτικής αντιμετωπίσεως των προβλημάτων του ανθρώπου. Στην δύση ερμηνεύουν την ενανθρώπηση του Χρίστου μέσα από δικανικές - νομικές διαδικασίες, ως μια. εξιλέωση της θείας δικαιοσύνης, ενώ στην Ορθόδοξη Εκκλησία η ενανθρώπηση του Χριστού ερμηνεύεται μέσα από την αγάπη Του και την ίαση της πεπτωκυίας ανθρωπίνης φύσεως. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει ότι ο Χριστός με την ενανθρώπηση Του προσέλαβε όλη την ανθρώπινη φύση για να την θεραπεύση, διότι «το απρόσληπτον και άθεράπευτον».Αν οι άνθρωποι αντιλαμβάνονταν πλήρως τα θεραπευτικό αυτό έργο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, θα λύνονταν_ πάρα πολλά προβλήματα σε προσωπικό, οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο. Η Ενορία στην πλήρη έκφραση της μπορεί να λειτουργήση ως μια θεραπευτική κοινότητα, της οποίας κέντρο είναι το μυστήριο της θείας. Ευχαριστίας.Επειδή, όμως, στην Εκκλησία δεν ζούμε μονοφυσιτικά, γι' αυτό δεχόμαστε και την βοήθεια της ιατρικής Επιστήμης όπου και όταν αυτή μπορη να βοηθήση. Άλλωστε ο άνθρωπος. είναι μια ψυχοσωματική οντότητα και δέχεται ποικίλες επιδράσεις, αφού τα ψυχικά προβλήματα αντανακλούν και στο σώμα και οι σωματικές ασθένειες. επηρεάζουν κατά διαφόρους βαθμούς και την ψυχή.Σε μία εποχή στην οποία παρατηρείται ή διεπιστημονική μέθοδος επιλύσεως διαφόρων προβλημάτων, καθώς επίσης και η επιστήμη αναγνωρίζει τον ρόλο της πίστεως των ανθρώπων για την θεραπεία τους, γίνεται αντιληπτό ότι χρειάζεται συνεργασία μεταξύ Εκκλησίας και επιστήμης, χωρίς όμως να καταργούνται τα όρια μεταξύ τους και οι προϋποθέσεις με τις οποίες εργάζεται η καθεμιά. Είμαι σίγουρος ότι ή Ημερίδα αυτή θα στεφθεί από επιτυχία, πράγμα το οποίο επιβεβαιώνει ή παρουσία ικανών Εισηγητών και πεπειραμένων πνευματι¬κών πατέρων πού εργάζονται στον ευαίσθητο χώρο της εξομολογητικής και ποιμαντικής των Χριστιανών.Εύχομαι καλή δύναμη στο ποιμαντικό σας έργο, το οποίο πρέπει να γίνε¬ται μέσα σε θεολογικά και εκκλησιολογικά πλαίσια, κάτω από την ποιμαντική αρμοδιότητα των κατά τόπους Επισκόπων.
+ Ο Αθηνών καί Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος

ΧΑ Ι Ρ Ε Τ Ι Σ Μ Ο Σ

του Σεβασμιωτάτου ΜητροπολίτουΝαυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ.κ. Ι Ε Ρ Ο Θ Ε Ο Υ, ΠΡΟΕΔΡΟΥ της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπήςεπί των Ειδικών Ποιμαντικών θεμάτων και Καταστάσεωνστην Ημερίδα της Θεσσαλονίκης 12 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2009

Ως Πρόεδρος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής επί των Ειδικών Ποιμαντικών θεμάτων και Καταστάσεων θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμώς τον Μακαριώτατον Άρχιεπίσκοπον Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Κύριον Ιερώνυμον για την όλη συμπαράσταση του στην διοργάνωση αυτής της Ημερίδας και την αυτοπρόσωπον παρουσία του σήμερα εδώ και τον στηρικτικό του λόγο. Επίσης, ευχαριστώ θερμώς τον Παναγιώτατον Μητροπολίτην Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμον για την άμεση αποδοχή του αιτήματος να πραγματοποιηθή η Ημερίδα στην Περιφέρεια του και μάλιστα στην Κεντρική Αίθουσα Τελετών της Ιεράς Μητροπόλεως του. Η παρουσία τόσων εκλεκτών Συνέδρων από όλες τις Μητροπόλεις της Μακεδονίας και Θράκης, και μάλιστα Κληρικών που διακονούν το έργο της πνευματικής πατρότητος, μας δίνει ιδιαίτερη χαρά. Το θέμα της Ημερίδας με τίτλο «Η αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών στα πλαίσια του Μυστηρίου της Ιεράς Εξομολογήσεις», είναι σημαντικό, οι δε εκλεκτοί εισηγητές θα το φωτίσουν από πολλές πλευρές και γι' αυτό τους ευχαριστώ. Το Μυστήριο της Ιεράς εξομολογήσεως γίνεται με την ενέργεια της θείας Χάριτος και αποβλέπει στην θεραπεία των πνευματικών ασθενειών και την προετοιμασία των πιστών για την μετάληψη του Σώματος και του Αίματος του Χρίστου. Άλλωστε, όλα τα μυστήρια αναφέρονται και καταλήγουν στο Ι. Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Ωστόσο ο άνθρωπος δέχεται πολλές ψυχοσωματικές διαταραχές από διάφορες επιδράσεις, ήτοι βιολογικές, ψυχολογικές, περιβαλλοντολογικές και γι' αυτό χρειάζεται βοήθεια από πολλές πλευρές. Άλλωστε, σήμερα η σύγχρονη Ψυχολογία συνδέεται με την νευροεπιστήμη, καθώς επίσης η υπαρξιακή ψυχολογία προσπαθεί να δίνη νόημα στην ζωή του ανθρώπου. Ως πνευματικοί πατέρες έχουμε χρέος να βοηθήσουμε τον σύγχρονο άνθρωπο, ο οποίος δέχεται ποικίλες επιδράσεις, άλλα στην συνέχεια όταν πάσχει, δημιουργεί οικογενειακά και κοινωνικά προβλήματα, αλλά πρωτίστως βασανίζεται ο ίδιος προσωπικά. Εμείς χρησιμοποιώντας την μέθοδο της Ορθοδόξου Θεολογίας και της φιλοκαλικής-νηπτικής Παραδόσεως θα πρέπει να βοηθούμε τον άνθρωπο να ελευθερωθεί από την τυραννία των σύνθετων λογισμών και των εμπαθών επιθυμιών και πράξεων, και να λειτουργεί θετικά η δυαδική σχέση μεταξύ ηδονής και οδύνης, δηλαδή να μάθει πώς η ανάληψη της εκούσιας οδύνης θα τον ελευθέρωση από τις συνέπειες της ηδονής, ακριβώς επειδή η εκούσια ηδονή τον δεσμεύει στην ακούσια οδύνη. Το πεδίο στο οποίο οφείλουμε ως Πνευματικοί Πατέρες να εργασθούμε είναι ευρύτατο, αφήνοντας χώρο ελεύθερο να εργασθούν και οι επιστήμονες ιατροί για την βοήθεια των πασχόντων ανθρώπων. Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες της παρούσης Ημερίδας
┼ Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Χ Α Ι Ρ Ε Τ Ι Σ Μ Ο Σ

ΤΟΥ ΕΛΛΟΓΙΜΩΤΑΤΟΥ Κ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΟΓΚΟΥΛΗ ΚΟΣΜΗΤΟΡΑ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝΤΗΣ 12ΗΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2009 ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Με ξεχωριστή χαρά παρευρίσκομαι, σήμερα στην Ημερίδα που διοργανώνεται από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και μάλιστα υπό την αιγίδα της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής επί Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσεων στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης με το ενδιαφέρον και επίκαιρο θέμα: «Η αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών στο πλαίσιο τον μυστηρίου της Ιεράς Εξομολογήσεως"Το πολυσύνθετο και περιπεπλεγμένο των ψυχικών άρρωστημάτων των ανθρώπων στους συντριπτικούς καιρούς μας, δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορη την Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία, όπως είναι η πραγματική ονομασία της και όπως αυτή αποτυπώνεται στο συνοδικό της Ορθοδοξίας, και όχι απλά την Ορθόδοξη Εκκλησία, που δυστυχώς συνηθίζεται να λέγεται. Το εν λόγω πρόβλημα απαιτεί μια διαφορετικής ποιότητας προσέγγιση, απ' αυτή της ψυχολογίας, της ψυχιατρικής και λοιπών παρεμφερών επιστημονικών κλάδων. Εδώ αφενός η χαρισματική θεολογία, ως έκφραση της χαρισματικής εμπειρίας του ακτίστου, η οποία και αποτελεί κτιστή έκφραση και ερμηνεία τη.: (Ιωντανής και άκτίστης αποκαλύψεως του Θεού μέσα στ ν] συγκεκριμένη ιστορική πραγματικότητα; των θεούμενων εκφραστών τη-;, και αφετέρου η επιστημονική θεολογία, η οποία διερευνά την κτίστη έκφραση της χαρισματικής θεολογίας, μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά στη διερεύνηση του ψυχικού κόσμοι,1 και των ψυχικών προβλημάτων των σύγχρονων ανθρώπων, μέσα στους οποίους ανήκουν και οι χριστιανοί εξομολογούμενοι.Χωρίς να αναφερθούμε στις καταστάσεις αλλοτρίωσης του σύγχρονου ανθρώπου, απλά σημειώνουμε πως τα προβλήματα του είναι τόσο σωματικοί και υπαρξιακά - ψυχολογικά όσο και πνευματικά. Δεχόμενοι την διάκριση στον άνθρωπο «φύσης» και «υπόστασης», σημειώνουμε πως στα ψυχοσωματικά προβλήματα της «φύσεως» του ανθρώπου θα επέμβει ο ειδικευμένος επιστήμονας, για να τον βοηθήσει σε πρώτο στάδιο με τα αναγκαία θεραπευτικά - φαρμακευτικά σχήματα, ώστε να ισορροπήσει στη φύση το ψυχαναγκαστικό και αγχογόνο σύνδρομο και τα ποικίλα βασανιστικά συμπτώματα που τα συνοδεύουν. Για τη θεραπεία της «υπόστασης» του ανθρώπου από το ενοχικό υπόβαθρο της αμαρτίας είναι απαραίτητη η παρέμβαση του πνευματικού. Η παρέμβαση του, στηριγμένη στην αυτόβουλη κίνηση του ίδιου του ανθρώπου για ανόρθωση , αποκατάσταση τικ ψυχικής υγείας και αληθινής υπαρκτικής ολοκλήρωσης, οφείλει να είναι απόρροια σεβασμού, διάκρισης οικονομίας, γνώσης, σοφίας και κατανόησης. Ο πνευματικός καλείται στο πλαίσιο της χριστομιμήτου αγάπης και των θειων οικτιρμών να αναστηλώσει με υπομονή και θεία βοήθεια το μοναδικό πρόσωπο του κάθε πιστού.Στο μοναδικό πρόσωπο του κάθε πιστού περιλαμβάνεται ασφαλώς ο άνθρωπος κάθε ηλικίας και, κατά συνέπεια, και ο κάθε νέος, ο οποίος, κοιτά το παράδειγμα των μεγαλύτερων, οδηγείται στα δαιδαλώδη μονοπάτια της άναρχης αυτόνομησης, της ακόρεστης ηδονοθηρίας, της αρρω-στημένης υλομανίας, της κατασκευασμένης «αναμαρτησίας». Και ενώ αυτή είναι, η σημερινή κατάσταση των νέων, κάποιοι στο χώρο της εκπαίδευσης απομάκρυναν από τα σχολεία τους Πνευματικούς και σταδιακά εξοβελίζουν από την υποχρεωτική εκπαίδευση την ελληνορθόδοξα προσανατολισμένη Παιδεία. Φαίνεται να αδιαφορούν για την αύξηση στους μαθητές αδιεξόδων ως προς το νόημα της ζωής τους, τη δημιουργία σ' αυτούς υπαρξιακής κενότητας Φαίνεται να μη θέλουν οι νέοι μας να μπορούν να οραματίζονται την υπόσχεση που κρύβεται πίσω από το μόχθο της καθημερινότητας. Τελευταία επιχειρείται και η σταδιακή κατάργηση του μαθήματος των Θρησκευτικών. Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας κατάστασης είναι σ' όλους μας ορατά. Με τις σκέψεις αυτές χαιρετίζω ως Κοσμήτορας της Θεολογικής Σ χολή ς Α.Π.Θ. την παρούσα ημερίδα, πιστεύοντας απόλυτα στην επιτυχία της και στην από κάθε άποψη καρποφορία της.