Υποθεσεις
«Αγαπάτε αλλήλους», όχι βαράτε τους
Tου Παντελη Μπουκαλα
Tου Παντελη Μπουκαλα
«Εν εκείνη την ώρα», λέει το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, «προσήλθον οι μαθηταί τω Ιησού λέγοντες· τις άρα μείζων εστίν εν τη βασιλεία των ουρανών; Και προσκαλεσάμενος ο Ιησούς παιδίον έστησεν αυτό εν τω μέσω αυτών και είπεν· αμήν λέγω υμίν, εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών. Οστις ουν ταπεινώση εαυτόν ως το παιδίον τούτο, ούτός εστιν ο μείζων εν τη βασιλεία των ουρανών. Και ος εάν δέξηται παιδίον τοιούτον εν επί τω ονόματί μου, εμέ δέχεται· ος δ’ αν σκανδαλίση ένα των μικρών τούτων των πιστευόντων εις εμέ, συμφέρει αυτώ ίνα κρεμασθή μύλος ονικός εις τον τράχηλον αυτού και καταποντισθή εν τω πελάγει της θαλάσσης». Μύλος ονικός... Επειδή ακόμα και τα κάπως απλούστερα ελληνικά των Ευαγγελίων έχουν τις δυσκολίες τους, ιδού και η επίσημη μετάφραση, εγκεκριμένη με όλους τους τύπους και τις σφραγίδες: «Εκείνη την ώρα, πήγαν οι μαθητές του Ιησού και τον ρώτησαν: “Ποιος είναι άραγε ανώτερος στη βασιλεία του Θεού;” Ο Ιησούς φώναξε τότε ένα παιδάκι, το ’βαλε να σταθεί ανάμεσά τους και είπε: “Σας βεβαιώνω πως, αν δεν αλλάξτε και αν δεν γίνετε σαν τα παιδιά, δεν θα μπείτε στη βασιλεία του Θεού. Οποιος, λοιπόν, ταπεινώσει τον εαυτό του σαν αυτό το παιδί, αυτός είναι ο ανώτερος στη βασιλεία του Θεού. Και όποιος δεχτεί ένα τέτοιο παιδί στο όνομά μου, δέχεται εμένα τον ίδιο. Οποιος γίνει αφομή να κλονιστεί ένας απ’ αυτούς τους μικρούς που πιστεύουν σ’ εμένα, είναι προτιμότερο να κρεμάσει μια μυλόπετρα στο λαιμό του και να καταποντιστεί στη θάλασσα».
Λοιπόν, αν δεν είναι όλα εδώ, είναι τα περισσότερα: η αγωνία για τα πρωτεία (στην επουράνια βασιλεία αλλά και στα ταπεινά όσο και τερπνά εγκόσμια), τα σκάνδαλα και οι συμπεριφορές που κλονίζουν την πίστη, η αυστηρότητα απέναντι στους σκανδαλοποιούς (να κρεμάσουν μια μυλόπετρα στο λαιμό τους και να πάνε να πνιγούν...), που ακόμα και μεταφορικά να τη δούμε, δεν ηχεί λιγότερο αμείλικτη. Ολα είναι εδώ μα ποιος τα διαβάζει, τουλάχιστον από εκείνους που έχουν αναλάβει να τα διδάσκουν στους άλλους (και στα παιδιά βέβαια)· κι αν τα διαβάζει, πώς τα εννοεί και τα βιώνει, και πόσο νόημα χάνεται στη μετάφραση και στη στάση ζωής. Και να μην το ξέραμε άλλωστε πως είναι βαριά η καλογερική, το μαθαίνουμε και το εμπεδώνουμε καιρό τώρα. Και συνειδητοποιούμε επίσης ότι μοναχοί και κληρικοί έχουν μιαν απίστευτη ευχέρεια στη χρήση μιας γλώσσας όλο αριθμούς και αναφορές σε δικαιώματα και συμφέροντα αλλά καθόλου σε υποχρεώσεις. Δεν αλλάζουν βέβαια τα πράγματα αν ντύνεις τις απαιτήσεις σου με βαρύηχες λέξεις, όπως το «παλαίφατος» που πάει κι έρχεται εσχάτως, ταιριάζει-δεν ταιριάζει, ή με παραπομπές στο έθνος και στο γένος, που υποτίθεται ότι θα καταρρεύσουν αν συντελεστεί ο χωρισμός πολιτείας και εκκλησίας, εναντίον του οποίου στράφηκε τις τελευταίες ημέρες και ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, γεγονός όχι και τόσο απροσδόκητο. Τίποτε, ωστόσο, δεν μας υποχρεώνει να αποδεχτούμε ότι το παλαιό, και το παμπάλαιο ακόμα, είναι οπωσδήποτε ηθικό, ιδίως όταν πρόκειται για διεκδικήσεις λιμνών και ορέων με την επίκληση χρυσόβουλων, όπως ακριβώς τίποτε δεν μας υποχρέωνε να ενστερνιστούμε το δόγμα Μεϊμαράκη, ότι το νόμιμο είναι και ηθικό. Κι ύστερα, όσοι είναι βέβαιοι πως η σύνδεση ελληνισμού και Ορθοδοξίας είναι βαθιά και άρρηκτη, τι τη χρειάζονται τη θεσμική προστασία και τα προνόμια, και γιατί φοβούνται τους τύπους όταν πιστεύουν ότι τους εξασφαλίζει απολύτως η ουσία, το πνεύμα, για το οποίο διατείνονται ότι πρωτίστως (αν όχι αποκλειστικά) νοιάζονται;
Τα «παλαίφατα δικαιώματα» φταίνε βέβαια και για τα πρόσφατα συμβάντα στην Ιερουσαλήμ, κάθε άλλο παρά πρωτοφανή πάντως. Η βλάσφημη σκέψη, υπαγορευμένη εντούτοις απ’ όσα έδειξαν τα κανάλια, δεν πρέπει να πέρασε μονάχα από το δικό μου μυαλό, μάλλον δηλητηριασμένο από τον επάρατο κοραϊσμό: Κι αν, καταλυπημένος μπροστά στο «ποτήριον τούτο» και προσβεβλημένος από τη συμπεριφορά των πιστών του, που αλληλοδέρνονταν αγρίως μέσα στον ναό της Αναστάσεως, ο Χριστός αποφάσιζε εδώ και τώρα τη Δευτέρα Παρουσία του, πόσα φραγγέλια θα χρειαζόταν για να καθαρίσει τον οίκο του; Ή, αν έστω αποφάσιζε να αποστείλει άγγελό του τιμωρό, ποιον θα πρωτοσωφρόνιζε αυτός με τη ρομφαία του; Και ο δεινότερος και σατανικότερος πολέμιος του χριστιανισμού αν είχε σκηνοθετήσει τα επεισόδια μέσα σε έναν λατρευτικό τόπο που τιμάται ως ο ιερότερος της χριστιανοσύνης, δεν θα επέτρεπε να εμφιλοχωρήσει στο σενάριό του τόσο μίσος, τέτοια αποχαλιναγωγημένη βία, γιατί θα φοβόταν μήπως θεωρηθεί όχι απλώς υπερβολική αλλά συκοφαντική.
Ελληνορθόδοξοι και Αρμένιοι κληρικοί έδειξαν με τον τρόπο τους ότι εκείνο το «αγαπάτε αλλήλους», στο οποίο συμπυκνώνονται όλες οι εντολές, είναι πανέμορφο, είναι όμως και απίστευτα δύσκολο, μια ουτοπία ανέφικτη. Ισως για όλη αυτή τη δυσκολία να ευθύνεται το γεγονός ότι το «αλλήλους» είναι μια λέξη, μια αλληλοπαθής αντωνυμία, που υπάρχει μόνο στον πληθυντικό για να δηλώνει σχέσεις αμοιβαιότητας, κι εμείς, ανεξαρτήτως δόγματος, έχουμε συνηθίσει στον ενικό, στο εγώ, στο κτητικό εγώ. Ισως έτσι, επίσης, εξηγείται το ότι δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε εκείνο το προς Γαλάτας «αλλήλων τα βάρη βαστάζετε» και... βαράμε. Με οδηγό όχι τις εντολές του ιδρυτή της θρησκείας τους αλλά το εγώ τους, το οποίο βέβαια επικαλείται την παράδοση, τους ιερούς κανόνες και άλλα εύηχα, πορεύονται και φυσικά συγκρούονται έξι χριστιανικά δόγματα για τον ναό της Αναστάσεως: Ελληνορθόδοξοι, Αρμένιοι Ορθόδοξοι, Σύροι Ορθόδοξοι, Κόπτες, Αιθίοπες και Ρωμαιοκαθολικοί (πάλι καλά που δεν έχουν εμπλακεί οι «αναγεννημένοι χριστιανοί» του Τζορτζ Μπους, γιατί τότε ίσως το πρόβλημα να «λυνόταν» διά βομβαρδισμού).
Ενα μήνα πριν, στις 16 Οκτωβρίου, διάβαζα στα «Νέα», σε κείμενο της Sheera Frenkel πρωτοδημοσιευμένο στους «Τάιμς», ότι εξαιτίας μιας παλιάς διένεξης ανάμεσα σε Κόπτες και Αιθίοπες για ένα ζήτημα ζωτικής σημασίας, για τα δικαιώματα δηλαδή σε τμήμα της οροφής του ναού της Αναστάσεως, απειλείται με κατάρρευση ολόκληρος ο ναός. Στον καύσωνα μάλιστα του 2002, όταν ένας Κόπτης μοναχός έκανε το αυτονόητο για κάποιον που δεν το έχει πάρει απόφαση να ασκητέψει στην πυρωμένη έρημο αλλά «μονάζει» εντός του κόσμου, μετακίνησε δηλαδή την καρέκλα του σε σκιερό σημείο έξω από τον ναό, επήλθε σύγκρουση με τους Αιθίοπες. Το αποτέλεσμα αυτής της αγαπητικής συμπλοκής ήταν να τραυματιστούν και να νοσηλευτούν ένδεκα μοναχοί. Και βλέπουμε βέβαια κάθε χρόνο, με αφορμή την τελετή της αφής του φωτός, πόσο ανίσχυρο είναι το μήνυμα της αγάπης μπροστά στην κοσμικότατη μανία των πρωτείων, η οποία οδηγεί τους εκπροσώπους των δογμάτων σε συμπεριφορές γνώριμες στα γήπεδα. Είναι προφανές ότι δεν βρίσκει ανταπόκριση η πίστη του Ιακώβου, στην Επιστολή του, ότι «ο οργισμένος άνθρωπος δεν κάνει αυτό που για τον Θεό είναι δίκαιο και σωστό», ούτε αποδέκτες ετούτη η συμβουλή του: «Εστω πας άνθρωπος ταχύς εις το ακούσαι, βραδύς εις το λαλήσαι, βραδύς εις οργήν» («κάθε άνθρωπος πρέπει να είναι πρόθυμος στο να ακούει, να μη βιάζεται να μιλάει και να μη βιάζεται να οργίζεται»).
Για τους χριστιανούς, τους κατά πνεύμα χριστιανούς, που δεν είναι βέβαιοι ότι ο Θεός οφείλει να υπηρετήσει την εξωτερική μας πολιτική και οι οποίοι είχαν ήδη συγκλονιστεί από το σκάνδαλο του Βατοπεδίου, το «ποίος ήρξατο χειρών αδίκων» σε όσα συμβαίνουν στην Ιερουσαλήμ δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, τα δε πρωτεία, οι τίτλοι και οι ιδιοκτησίες, εθνικού ή άλλου χαρακτήρα, δεν έχουν κανένα νόημα. Ή μάλλον έχουν νόημα: βαθύτατα αντιχριστιανικό.
Από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" 16 Νοεμβρίου 2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου